29 września obchodzony jest Dzień Świadomości o Marnowaniu Żywności ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 2019 r.
Jego celem jest zwrócenie uwagi społeczeństwa na skalę problemu, jakim jest marnowanie żywności – zjawisko o poważnych konsekwencjach społecznych, środowiskowych i ekonomicznych.
Przyczyn marnowania żywności jest wiele.
Najwięcej żywności jest marnowane przez gospodarstwa domowe. Najczęstszymi przyczynami są: nadmierne zakupy, brak planowania posiłków oraz wyrzucanie produktów, których termin przydatności do spożycia upłynął.
W tym kontekście niezwykle istotna jest świadomość różnicy między oznaczeniami:
- „Należy spożyć do” dotyczy bezpieczeństwa żywności. Po upływie wskazanego terminu żywność przestaje być bezpieczna dla konsumenta i może zaszkodzić zdrowiu.
- „Najlepiej spożyć przed” odnosi się do jakości żywności. Po upływie terminu, jeżeli będą przestrzegane zalecenia dot. przechowywania żywności podane na opakowaniu, to produkt nadal może być bezpieczny do spożycia. Jednakże może mieć on nieco gorszy smak lub zmienioną konsystencję.
Kolejnymi istotnymi źródłami marnowania żywności są placówki gastronomiczne oraz sklepy. Duże ilości jedzenia trafiają tam codziennie do utylizacji m.in. w wyniku błędów w planowaniu dostaw, magazynowania czy logistyki.
W odpowiedzi na skalę tego problemu, w 2019 uchwalono ustawę o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności, która określa zasady postępowania z żywnością oraz obowiązki sprzedawców żywności w celu przeciwdziałania marnowaniu żywności oraz negatywnym skutkom społecznym, środowiskowym i gospodarczym wynikającym z marnowania żywności.
Inspektorzy WIOŚ realizują kontrole w zakresie przestrzegania przepisów ustawy o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności.
Za zmarnowaną żywność sprzedawcy wnoszą opłaty na rachunki organizacji pozarządowych, z którymi sprzedawca żywności zawarł umowę.
W przypadku nieposiadania umowy sprzedawcy wnoszą opłaty do Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Za nieuiszczenie lub uiszczenie w niepełnej wysokości opłaty za marnowanie żywności grozi kara pieniężna w wysokości od 500 zł do 10 000 zł.
