System kaucyjny wprowadzony w Polsce od 1 października 2025 r. ma na celu m.in zwiększenie poziomów recyklingu odpadów opakowaniowych oraz zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska przez odpady opakowaniowe.
Systemem zostały objęte butelki plastikowe do 3 litrów, szklane butelki wielokrotnego użytku do 1,5 litra oraz puszki metalowe do 1 litra.
W związku z koniecznością skutecznego egzekwowania przepisów, inspektorzy Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska nabyli dodatkowe kompetencje do przeprowadzania kontroli:
- przed uruchomieniem systemu – kontrola dotycząca zgodności stanu faktycznego z informacją o realizacji harmonogramu przygotowania, realizacji oraz zakończenia działań podejmowanych w celu uruchomienia systemu kaucyjnego; informacja ta jest przekazywana do WIOŚ przez podmiot reprezentujący po uzyskaniu zezwolenia na prowadzenie systemu kaucyjnego nie wcześniej niż cztery miesiące i nie później niż trzy miesiące przed terminem uruchomienia systemu kaucyjnego,
- w pierwszym roku po uruchomieniu systemu – kontrola sprawdzająca czy podmiot reprezentujący prowadzi system zgodnie z zezwoleniem oraz ustawą.
Celem takiego rozwiązania jest zweryfikowanie czy system został przygotowany prawidłowo i funkcjonuje zgodnie z udzielonym zezwoleniem.
Ustawa z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1852 z późn. zm.), która wprowadziła system kaucyjny w znaczący sposób rozszerzyła katalog administracyjnych kar pieniężnych wymierzanych w związku z wprowadzeniem tego systemu.
Kary administracyjne dotyczą m.in. obowiązków sprawozdawczo-ewidencyjnych, braku uregulowania stanu formalno-prawnego, nie podpisaniu obligatoryjnych umów, nie wypełnieniu obowiązków informacyjnych, nie pobieraniu kaucji lub nie zwracaniu kaucji, nie zbieraniu pustych opakowań w sytuacji gdy taki obowiązek jest wymagany, a w przypadku dużych podmiotów o pow. sprzedaży pow. 200 m2 braku prowadzenia selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych po produktach w opakowaniach będących w ofercie sklepu.
Wysokość administracyjnych kar pieniężnych jest bardzo zróżnicowana (zależna od rodzaju naruszenia) i zamyka się w widełkach od 10 tys. do 1 mln zł.
