Rzeki stanowią kluczową rolę w środowisku przyrodniczym. Są siedliskiem dla flory i fauny a ich naturalne koryta sprzyjają zachowaniu bioróżnorodności. Rzeki oddziałują zarówno na jakość gleby, jak i na zasoby wodne.
Ochrona rzek to jedno z priorytetowych zadań z jakim mierzą się praktycznie codziennie inspektorzy Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska we Wrocławiu podejmując szereg działań mających na celu poprawę jakości wód, w tym ochronę rzeki Odry przed zagrożeniami.
Inspektorzy realizują:
- kontrole planowe i interwencyjne zakładów posiadających pozwolenia wodnoprawne lub pozwolenia zintegrowane. W ramach działań kontrolnych wykonywany jest pobór prób odprowadzanych ścieków i w razie potrzeby również wód powierzchniowych powyżej i poniżej zrzutu,
- kontrole gospodarstw rolnych w zakresie spełniania wymagań „Programu działań mającego na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu”. W ramach działań kontrolnych wykonywany jest pobór prób wód powierzchniowych powyżej i poniżej pól uprawnych zlokalizowanych w pobliżu cieków wodnych,
- kontrole – rozpoznanie zanieczyszczenia w terenie bez ustalonego podmiotu. W ramach działań kontrolnych wykonywany jest pobór prób wód powierzchniowych,
- kontrole dokumentacyjne automonitoringowe – inspektorzy analizują wyniki pomiarów automonitoringowych w zakresie jakości i ilości odprowadzanych ścieków. Wyniki są przekazywane przez zakłady, które zostały zobligowane do ich wykonywania, z określoną częstotliwością (w przypadku oczyszczalni ścieków w zależności od jej wielkości 2- 24 wyniki w ciągu roku obowiązywania pozwolenia). Pomiary wykonują akredytowane laboratoria,
- działania w trybie art. 10b ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska, które mogą być podjęte przez WIOŚ w przypadku powzięcia uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa przeciwko środowisku określonego w art. 182, art. 183 lub art. 186 Kodeksu karnego lub wykroczeń przeciwko środowisku określonych w przepisach odrębnych dotyczących odprowadzania ścieków. W ramach działań wykonywany jest pobór prób odprowadzanych ścieków i w razie potrzeby również wód powierzchniowych powyżej i poniżej zrzutu.
Wszystkie pobory wykonywane są na zlecenie Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska we Wrocławiu przez Centralne Laboratorium Badawcze GIOŚ, Oddział we Wrocławiu.
W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, w ramach kontroli, wydawane są m.in. zarządzenia pokontrolne.
W zależności od klasyfikacji ujawnionych naruszeń wydawane są:
- decyzje nakładające opłaty podwyższone za przekroczenia stanu, składu lub ilości odprowadzanych ścieków,
- decyzje nakazujące usunięcie w określonym terminie nieprawidłowości stwierdzonych w trakcie kontroli lub ustalające obowiązek uiszczenia opłaty, oraz jej wysokość – za naruszenia związane ze stosowaniem nawozów, przechowywaniem nawozów naturalnych, prowadzeniem dokumentacji realizacji programu działań, za brak planu nawożenia azotem,
- decyzje wstrzymujące prowadzenie działalności w związku z eksploatacją instalacji bez wymaganego pozwolenia zintegrowanego lub z naruszeniem jego warunków,
- inspektorzy mogą zastosować także pouczenie, nałożyć mandat jak również skierować wniosek do sądu o ukaranie oraz zawiadomienie do prokuratury o możliwości popełnienia przestępstwa przeciwko środowisku.
